(فراتر از گفتار)
در ابتدا بگویم که اصلا موافق نوشتن مانیفست برای شعر نیستم و حتی موافق تئوریزه کردن آن نمی باشم و اگر قرار است پديده اي در شعر معرفی شود خود شعر به عنوان یک موجود زنده حرف می زند و به معرفی خود بر می خیزد و اگر این سطور را می نویسم فقط به منظورهمراهی و آشنایی با این حرکت پویا است . در عین حال معتقدم که ذات شعر از تعریف فرار می کند و خود را از فرمول بندی ها می رهاند و بدنبال فضاهای جدید ذهنی پا را فراتر از زمان و مکان قرار می دهد. حال چگونه موجودی که دائما در حال دگردیسی است و هر لحظه با دست و پاهای جدید و بی نهایت چشم های گوناگون ....................... متولد می شود؛بنویسم و حرف بزنم . آوردن کلمه فرا در کنار گفتار به منظور سیال کردن حرکت این پديده در گستره ی این زبان است که واژه ی گفتار را در حالت دینامیکی خود آزاد می گذارد تا بتواند هر کلمه در این زبان با حفظ استقلال معنایی خود در کلیت به معناهای جدید برسد و هر بار در تولد فضای تازه ی خود شکلی جدید بگیرد. در یکی از افسانه های قدیمی آمده است که پرومته برای آنکه انسان را نجات دهد آتش را به او می بخشد. اگر بدانیم پرومته نماد هوش انسانی است به این حقیقت واقف می شویم که چیزی به انسان داده نشده است بلکه این انسان است که به کمک هوش خود آنرا کشف کرده است چون همیشه قوه ی هوش در کنار گفتار بوده است باید پذیرفت که زبان برای آزادی خود نیاز به جریانی فراتر از گفتار دارد؛ جریانی که هیچ کجا به انتها نمی رسد و به جرات می توانم بگویم بدلیل طیف وسیع و بی پایان این جریان هر شاعر نوآوری که در حال زایش ذهنی و فکری خود در حال حرکت است می تواند به جریان فراگفتار بپیوندد و این نحله پویا را پیش ببرد ؛ در نتیجه به دلیل خصوصیات این زبان نمی توان یک سری اصول خاص را برای این گونه وضعیت تنظیم کرد که این یعنی تحمیل قواعد و ارکان از پیش تعیین شده و ایجاد سلطه بر زبان و متن نوشته شده می باشد. در گستره ی شعر فراگیر هر وضعیت ذهنی ؛ فکری وروانی به نوع تعامل و شرایط محیط و یک سری چیدمان های جدید کلمه نیاز دارد تا خود را در بستر زمان رها کند و با واکنش های غیر قابل ذهنی گاهن در سطح زبان و گاهی در لایه های پنهان خویش خود را با روند موسیقی به وجود آمده و طبعن متفاوت حس و تصویر بدون هیچگونه پیش فرضی بپردازد. باید بگویم که هیچ تسلطی را بر خود نمی پذیرد و اگر نیاز بداند باتولد جدید کلمه و به فعل در آوردن آن به رفتار جدید خود تن می دهد؛ این از خصوصیات ذاتی این رونداست؛ نه اینکه مصلحت پذیر باشد ؛ بلکه در کنار صراحت چند لایه ای واژه ها به ضرورت آمدن و شدن می اندیشد. ترکیب هستی شناسانه ی هر شاعر فراگفتار ؛ خوب می داند که زندگی واژه ها آنقدر به دلخواهش نیست ؛ پس خود را به حوادث در حال اتفاق در شعر می سپارد و چون خاصیت سپردن ؛ ریسک کردن است؛ تن به این ریسک می سپارد و تاوانش را هم اگر لازم باشد پس می دهد. در فراگفتار به منظور برجسته کردن حس و تفکری که در حال شدن است از امکاناتی در شکل و معنای زبان استفاده می کند که این رفتار در بطن خود شکل و معنا گریزی را پیشنهاد می نماید ؛ مانند پیراهنی که به شکل متعارف ازدگمه های یک رنگ استفاده می کند اما می آيد یکی از دگمه ها را به رنگ دیگری به پیراهن می دوزد تا بتواند نگاه و تفکر بیننده را متوجه این تغییر بکند و ساختار اصولی این پیراهن را به هم بریزد و با استفاده از جز‌ء به کلیت شکلی و معنایی بپردازد؛ از این اتفاقات درشعر فراگفتار بسیار می افتد . این نوع شعر تمایل به ابراز عاطفه و احساس از نوع رایج وکلیشه ای خودندارد و چون مرتب در حال پوست اندازی درونی و بیرونی خود است از انتظارات سوبژکتیو خود جدا و با دگرگونی مداوم به کارکردهای جدید ابژکتیو و باز آفرینی زبان می پردازد و عادات و نگاه ما را نسبت به جهان پیرامون ما و انسان در حال گذر به هم میریزد.آنقدر که به سادگی به متفاوت بودن این زبان پی خواهیم برد. با توجه به اینکه خوب میدانم برای هر تحول جدیدی به جرات استفاده از آن تحول نیازمندیم خود را موظف میدانم که بدون هیچ تعصبی دل به حرکت مواج این دریا بسپارم ؛ چراکه فکر می کنم شعر فراگفتار واقعیت بی واسطه ذهن و زبان است و چون از انباشت و سرریز شدن احساس های بی مورد می گریزد از شخصیتمداری به از خودگذشتگی مداوم حضور تن می دهد. به همین خاطر به انتظار چیزی یا کسی نمی نشیند بلکه چیزی می شود که انتظار نمی رود. چرا که اتفاق در مختصات متنی خود قادر است هر اتفاق غیر قابل پیش بینی دیگری باشد در آخر از حوصله ای که در خواندن این نوشتار به خرج دادید تشکر می کنم و با صراحت میگویم که انسان؛ زبان است و زبان باید فراتر از خود گفتار کند تا به فراتر از خود برسد.
جمال بیگ (زمستان ۱۳۸۶) گاهنامه ادبی بازه
نظرات شما عزیزان:
تبادل
لینک هوشمند
